Δάσκαλοι της ναυσιπλοίας οι Ελληνες με πρωταγωνιστικό ρόλο στο Δούναβη!!!!!

Είναι γεγονός ότι δεν έχουμε ακόμη στα χέρια μας ένα συνθετικό έργο για τον ελληνισμό της διασποράς. Τη θλιβερή αυτή διαπίστωση έκανε πριν από λίγα χρόνια ο Αλέξης Αδ. Κύρου, όταν έγραφε: "Δεν έχει ακόμη γραφεί η χρυσή βίβλος του απόδημου ελληνισμού... Δεν έχει ακόμη παραδοθεί εις τον θαυμασμόν και την ευγνωμοσύνην μας ο πλήρης απολογισμός της, δια μέσου των αιώνων, φωτεινής δράσεως των Ελλήνων της διασποράς".

Είναι ακόμη γεγονός ότι ο μεγάλος Ρουμάνος ιστορικός και πρωθυπουργός της χώρας του, N. Iorga έκανε τη χαρακτηριστική διαπίστωση, δηλώνοντας: "Η οδός της Μαύρης Θάλασσας έγινε πολύ αργότερα δική μας, δάσκαλοι της θαλάσσιας ναυσιπλοϊας υπήρξαν οι ξένοι, μέχρι σχεδόν του τέλους του 15ου αιώνα και προ παντός οι Ελληνες, τους οποίους εμείς δεν μπορούμε ν' ανταγωνισθούμε".
Ο ίδιος ιστορικός, αναφερόμενος στην ελληνική παρουσία στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, τον 18ο αιώνα, έγραφε χαρακτηριστικά: "Οι Ελληνες, οι οποίοι πίστευαν ότι γνώριζαν την ευπειθή και αγόγυστη ψυχολογία των τροφίμων τους Βλάχων, φαντάζονταν ότι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την κατάσταση αυτή για εξυπηρέτηση των εθνικών τους σκοπών. Εδωσαν χαρακτήρα απολύτως ελληνικό στην ακαδημία του Ιασίου και ιδίως στην ακαδημία του Βουκουρεστίου. Κολάκευαν την αριστοκρατία, η οποία προτιμούσε στις συζητήσεις της την κομψότητα της αρχαίας ελληνικής, αλλά και της νέας ελληνικής γλώσσας. Αλλωστε, σκέφτηκαν να καταστήσουν την πρωτεύουσα της Βλαχίας σε νέα Αθήνα του ελληνισμού, μέχρι των Καρπαθίων. Δεν μπορούμε να πούμε ότι απέτυχαν εντελώς".
Και για να κλείσω αυτό το εισαγωγικό σημείωμα, πρέπει να δηλώσω ότι είναι γεγονός πως στη διεθνή διπλωματία κανένα ζήτημα δεν προκάλεσε τόσες πολιτικές διενέξεις, όσες προκάλεσε το "Ζήτημα του Δουνάβεως". Ας αναφέρουμε μόνο χαρακτηριστικά ότι από το 1699 (δηλαδή την συνθήκη του Κάρλοβιτς, συνεπεία της οποίας ο Δούναβης, στο πλαίσιο της οθωμανικής αυτοκρατορίας, έχασε τον καθαρά εθνικό χαρακτήρα του), ως το 1948 (δηλαδή τη διάσκεψη του Βελιγραδίου, συνεπεία της οποίας ο Δούναβης πέρασε στον πολιτικό έλεγχο της Σοβιετικής Ενωσης), το πρόβλημα του Δουνάβεως έχει να παρουσιάσει 31 συνθήκες, διασκέψεις, συμφωνίες, διακανονισμούς και διευθετήσεις, που η κάθε μια από αυτές κατέχει πολλές σελίδες στη διεθνή βιβλιογραφία.
Το 1921, στη διάσκεψη των Παρισίων για τον Δούναβη, έκλεισε ένα κεφάλαιο του ελληνισμού της διασποράς. Μόνο όμως το 1944, μετά τη λήξη του Β παγκοσμίου πολέμου, οι Ελληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Ρουμανία και το Δούναβη.
Ας δούμε όμως προκαταρκτικά μερικά στατιστικά δεδομένα:
Το 1840, στα 917 πλοία της ποταμοπλοϊας του Δουνάβεως, τα 410 ήταν ελληνικά και τα 46 τουρκικά. Το 1847 στα 964 πλοία τα 229 ήταν ελληνικά και τα 135 τουρκικά.
Το σύνολο των σκαφών ελληνικής ιδιοκτησίας στο Δούναβη και στον Προύθο ήταν το 1894 με 1895 354, το 1900 307, το 1920 257, το 1930 207 και το 1941 182.
Το 1900 τα ατμόπλοια της Ρουμανίας στη Μαύρη Θάλασσα ήταν 24. Από αυτά τα 16 ήταν ελληνικής ιδιωτικής ιδιοκτησίας και τα οκτώ ρουμανικής, κρατικής.
Το 1901 (γραφείο Veritas 1903) στον Κάτω Δούναβη αναφέρονται 116 ξύλινα σκάφη, από τα οποία τα 48 ελληνικής ιδιοκτησίας.
Τα σλέπια που καταστράφηκαν στον Α παγκόσμιο πόλεμο ήταν 110. Από αυτά τα 55 ήταν ελληνικά. Τα σλέπια που κατάσχεσε η Γερμανία στον Α παγκόσμιο πόλεμο ήταν 153. Από αυτά τα 68 ήταν ελληνικά.

ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Σε 90 ανέρχονταν οι αποικίες των αρχαίων Ελλήνων στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Από αυτές, οι πέντε σπουδαιότερες βρίσκονταν στο ρουμανικό παραθαλάσσιο χώρο και αποτέλεσαν ισχυρή ομοσπονδία με την επωνυμία Πεντάπολις.
Στο λεξικό του Σουίδα αναφέρεται άγνωστος ποιητής των "καταρρακτών" του Δουνάβεως. Είναι προφανές ότι αναφέρεται στις σιδηρές πύλες του Δουνάβεως. Οι Ελληνες δεν μπορούσαν να απουσιάσουν από την υδάτινη λεωφόρο των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Το γεγονός ότι βοήθησαν τον βασιλέα Decebal στον αγώνα του κατά των Ρωμαίων κατακτητών, δείχνει ότι ήταν στενοί οι δεσμοί μεταξύ Ελλήνων και Δακών. Και ενώ η ρωμαϊκή κυριαρχία στη Θράκη, στη Σκυθία και στη Δακία είχε στρατιωτική κυρίως μορφή και συνετέλεσε στην παρακμή των ελληνικών αποικιών, οι βυζαντινοί αυτοκράτορες έβλεπαν τις παραδουνάβιες χώρες και από πλευράς οικονομικής. Παρόλο όμως που το μητροπολιτικό κέντρο μετατέθηκε στην Κωνσταντινούπολη, από την Αθήνα της αρχαίας Ελλάδας, εν τούτοις δεν επανήλθε η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και του Δούναβη στην παλιά οικονομική σπουδαιότητα των αρχαίων ελληνικών αποικιών.
Από τον 1ο αιώνα η Βενετία και η Γένοβα συναγωνίζονταν στη ναυσιπλοϊα την Κωνσταντινούπολη. Στην προφαναριωτική εποχή (1300-1716), η οποία χαρακτηρίζεται από τη συγκρότηση των παραδουναβίων ηγεμονιών, οι Ελληνες κυριαρχούν στο εμπόριο. Στη φαναριωτική εποχή (1716-1821), χάρις στους φαναριώτες ηγεμόνες, οι Ελληνες προσπαθούν να διεισδύσουν στην ναυσιπλοϊα και στην ποταμοπλοϊα του Δουνάβεως. Στο Δούναβη όμως συνάντησαν τον ανταγωνισμό των Αυστριακών, οι οποίοι υποστηρίζονταν από τους Τούρκους.
(Εχουν πολλά γραφτεί για την εποχή των Φαναριωτών. Δεν θα θίξω το πρόβλημα, γιατί ξεφεύγει από το πλαίσιο του θέματός μου. Θα αναφέρω μόνο τη γνώμη του Ρουμάνου καθηγητού C. Giurescu, οποίος υποστήριξε ότι οι Φαναριώτες συνέβαλαν στην ένωση των δυο ηγεμονιών (Μολδαβίας και Βλαχίας), και τη γνώμη του Ν. N. Iorga, ότι η εποχή των Φαναριωτών, με τον Ελληνα κληρικό και τον Ελληνα δάσκαλο, ενταφίασε (γράφε: αναχαίτισε) το σλαβισμό στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Θα αναφέρω ακόμη ότι ο Κωνσταντίνος Μαυροκορδάτος κατάργησε τη δουλεία το 1746 στη Βλαχία και το 1749 στη Μολδαβία, ενώ η δουλειά στη ρωσική αυτοκρατορία καταργήθηκε μόνο το 1861, επί τσάρου Αλεξάνδρου Β 1855-1881).
Ας δούμε με μεγάλη συντομία το νομικό και διπλωματικό πλαίσιο της περιοχής. Οι Τούρκοι έκαναν τις πρώτες παραχωρήσεις στους Αυστριακούς το 1699 με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς και το 1718 με τη συνθήκη του Πασάροβιτς, η οποία συμπληρώθηκε με τη συνθήκη του Βελιγραδίου του 1739 και της Κωνσταντινουπόλεως του 1784. Με τις συνθήκες αυτές απέκτησαν δικαίωμα ποταμοπλοϊας και μη παραποτάμια κράτη. Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1812, μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, ορίστηκε η κοινή ναυσιπλοϊα για τα σκάφη των δυο κρατών. Ακολούθησε μεταξύ τους η συνθήκη του Ακερμαν του 1826. Η συνθήκη της Αδριανουπόλεως του 1829 μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας έδωσε δικαίωμα ναυσιπλοϊας και σε άλλες σημαίες.
Η Ρωσία βέβαια με τις συνθήκες του 1812, του 1826 και του 1829 πέτυχε τον έλεγχο και των τριών στομίων του Δουνάβεως: της Κιλίας, του Σουλινά και του Αγίου Γεωργίου.
Η Γαλλική Επανάσταση του 1879 έθεσε επί τάπητος τη διεθνοποίηση της ναυσιπλοϊας των ποταμών, η οποία τελικά θεσπίστηκε το 1815 στο συνέδριο της Βιέννης. Στο Δούναβη όμως εφαρμόστηκε, λόγω αντιδράσεως της Τουρκίας και της Αυστρίας, μόνο μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο και την συνθήκη των Παρισίων του 1856. Και ενώ η συνθήκη της Αδριανουπόλεως του 1829 ευνοούσε τα συμφέροντα των ισχυροτέρων κρατών της λεκάνης του Δουνάβεως, δηλαδή της Τουρκίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας, η συνθήκη των Παρισίων του 1856 ευνοούσε τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων της δυτικής Ευρώπης.
Μετά το 1856 οι Αγγλοι και οι Γάλλοι περιόρισαν τις δραστηριότητες των Ελλήνων στο Δούναβη. Οι Ελληνες δεν κατόρθωσαν να εισχωρήσουν ούτε στην ευρωπαϊκή επιτροπή του δουνάβεως (Αυστρία, Ρωσία, Ρουρκία, Αγγλία, Γαλλία, Σαρδηνία, Ιταλία, η Ρωσία και μετά το 1878 Ρουμανία), ούτε στην επιτροπή παραχθίων κρατών, που αργότερα ονομάστηκε διεθνής επιτροπή του Δουνάβεως (Αυστροουγγαρία, Βαυαρία, Τουρκία, Βυτεμβέργη και Παραδουνάβιες ηγεμονίες με Σερβία, χωρίς ψήφο, αλλά διορισμό αντιπροσώπου από την Τουρκία). Οι επιτροπές αυτές συνεστήθηκα εκ νέου το 1919 και η Ελλάδα έδωσε μάχες στη διάσκεψη για το Δούναβη το 1921, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Είναι γεγονός ότι η ευρωπαϊκή επιτροπή του Δουνάβεως θεωρήθηκε το φράγμα του δυτικού κόσμου προς τη Ρωσία. Τελικά η ευρωπαϊκή επιτροπή του Δουνάβεως καταργήθηκε το 1948 στη διάσκεψη του Βελιγραδίου και αντικαταστάθηκε στον Κάτω Δούναβη από τη μικτή ρωσορουμανική επιτροπή χωρίς τη συμμετοχή των δυτικών μεγάλων δυνάμεων.
ΝΑΥΛΩΣΕΙΣ ΜΕ ΧΑΜΗΛΕΣ ΤΙΜΕΣ
Η πρώτη περίοδος της ελληνικής δραστηριότητας στη ναυσιπλοϊα του Δουνάβεως θεωρείται η περίοδος του 1829 (Συνθήκη της Αδριανουπόλεως) με 1856 (Συνθήκη των Παρισίων).
Την περίοδο αυτή οι παραδουνάβιες ηγεμονίες άρχισαν να αποκτούν οικονομική ανεξαρτησία και πολιτικά δικαιώματα, αλλά εμφανίστηκε η ρωσική επιρροή. Με την έλλειψη επαρκών εθνικών μεταφορικών μέσων και πληρωμάτων, δόθηκε η ευκαιρία στους Ελληνες, οι οποίοι κατείχαν την πρώτη θέση σε αυτές τις δραστηριότητες παρά τον ανταγωνισμό των Αυστριακών. Οι Ελληνες είχαν μικρά πλοία και περνούσαν εύκολα τα αβαθή νερά του Δούναβη, ενώ οι Αυστριακοί είχαν πλοία μεγάλης χωρητικότητας και συναντούσαν ακόμη και τα εμπόδια των Ρώσων. Την περίοδο αυτή το 60% της εξαγωγής των ρουμανικών σιτηρών γίνονταν με ελληνικά σκάφη. Βέβαια, οι Ελληνες για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό των δυτικοευρωπαϊκών δυνάμεων συμφωνούσαν ναυλώσεις με ελατωμένες τιμές. Ετσι, ανταπεξήλθαν στον ανταγωνισμό με τους Ιταλούς πριν από το 1829 και συνέχισαν με τους Αυστριακούς μετά το 1829. Με τους Ρώσους οι Ελληνες δεν συνάντησαν δυσκολίες και διότι η ρωσο-τουρκική συνθήκη του Κιουτσούκ - Καϊναρτζή του 1774 υποχρέωσε την Τουρκία να χορηγήσει περισσότερες ευκολίες στη Μαύρη Θάλασσα. Γενικά, η ανάπτυξη της ποταμοπλοϊας στο Δούναβη από το 1829 μέχρι το 1856 συνέβαλε στην οικονομική ευημερία των παραδουναβίων ηγεμονιών και στη δημιουργία της μικροαστικής τάξεως. Τέλος, θα αναφέρουμε ακόμη ότι το 50% των πλοίων με τουρκική σημαία εκείνη την εποχή στη Μαύρη Θάλασσα και στο Δούναβη ήταν ελληνικής ιδιοκτησίας.
Το 1855 (από αναφορά του ελληνικού προξενείου της Βραϊλα) από 20 Μαϊου μέχρι τις 30 Ιουνίου απέπλευσαν 138 σκάφη (βρίκια και γολέττες) με σιτηρά). Τα 138 σκάφη είχαν λιμάνια σταθμεύσεως τη Σύρα, τις Σπέτσες, τη Σκόπελο, την Υδρα, την Ανδρο, τον Πειραιά και τη Μύκονο. Αλλά ας δούμε τα ονόματα των φορτοεξαγωγέων της Βραϊλας: Γ. Αρσιότης, Καζανόβας, Περδίκης, Ν. Σιγάλας, Αβασιώτης, Μιτρέλος, Β. Λεμονής, Κ. Μαστραπάς, Δ. Κουμπριώτης, Λ. Κωνσταντίνου, Γονής, Ν. Γιοβανάκης, Μαυρίτης, Γρ. Ράλλης, Γ. Λεβίδης, Ν. Κουτούλης, Α. Μελάς, Π. Αρκουδάρης, Ι. Βούρος, Παπάζογλου και Κ. Ηλιάδης.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΜΕ ΑΛΛΑΓΕΣ
Δεύτερη περίοδο θα ονομάσουμε την μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο εποχή (Συνθήκη των Παρισίων 1856) μέχρι τον Α παγκόσμιο πόλεμο. Στη διεθνοποίηση της ναυσιπλοϊας του Δούναβη, οι συμπατριώτες μας, για να επιζήσουν, έπρεπε να αντιμετωπίσουν ορισμένες αλλαγές.
Αλλαγές στον εκσυγχρονισμό των μεταφορών (τα ξύλινα ιστιοφόρα αντικαταστάθηκαν με σιδερένια ατμοκίνητα). Αλλαγές στις τεχνικές τροποποιήσεις στη ναυσιπλοϊα (τεχνικά έργα στην περιοχή των τριών στομίων, κατάργηση του λίμπο, κατάργηση των "τεχνητών" ναυαγίων, κατάργηση έλξεως των πλοίων από ξηράς). Αλλαγές από τον εκσυγχρονισμό της εμπορικής οργανώσεως και της ναυσιπλοϊας (εμφάνιση ατμοπλοϊκών πρακτορείων, ασφάλιση των σκαφών) και τέλος αλλαγές από τον ανταγωνισμό (μετά τον ιταλικό και αυστριακό εμφανίστηκε ο ρουμανικός και ο εβραϊκός ανταγωνισμός).
Τον ελληνισμό των παραδουναβίων ηγεμονιών πλαισίωσαν την εποχή αυτή μετανάστες από πολλές πόλεις της Ελλάδας και από την Κωνσταντινούπολη. Με την ίδρυση του ρουμανικού κράτους και γενικά το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-1878, όταν η περιοχή απαλλάχτηκε από την τουρκική επικυριαρχία, άρχισε η οικονομική ανάπτυξη, η οποία ονομάστηκε, για τα τέλη του περασμένου με αρχές του σημερινού αιώνα, Χρυσή εποχή. Το 1895 από τα 455 σλέπια του ρουμανικού Δουνάβεως τα 306 ήταν ελληνικά, δηλαδή το 60%. Πολλοί Ελληνες βρήκαν ελευθερία κινήσεων και από ναυτόπαιδες κατόρθωσαν να γίνουν κυβερνήτες και ιδιοκτήτες πλοίων. Θα αναφέρουμε εδώ τους μεγαλύτερους εφοπλιστές πριν από τα τέλη του 1900: Βαλιάνος, Χρυσοβελόνης, Θεοφιλάτος, Πλατής, Βλασσόπουλος, Αθανασούλης, Καραβίας, Κουκλής, Εμπειρίκος, Μαρκόπουλος, Φραγκόπουλος, Μαρούλης, Σταθάτος, Καλλίνικος, Σουλαριώτης, Αραβαντινός, Καρούσος, Βαλεριάνος, Πόρτολος, θεοδωρίδης, Νεγρεπόντης, Ματσούκης, Λυκιαρδόπουλος, Αντίπας - Γαλαζίου και Κουταβάς - Γαλαζίου.
Οταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1913, ύστερα από πρόσκληση του υπουργού εξωτερικών της Ρουμανίας Take Ionescu, επισκέφτηκε τη Ρουμανία, τόσος ήταν ο ενθουσιασμός των συμπατριωτών μας στα παραδουνάβια λιμάνια, ώστε ο Ελληνας πρωθυπουργός συνέστησε στην οργανωτική επιτροπή: "Ολιγοτέρα επίδειξις Κύριοι" και συμπλήρωσε ότι είδε τόσες ελληνικές σημαίες (εκεί) όσες δεν είχε τότε ο Πειραιάς!
ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Σημαντικό σταθμό της ζωής των Ελλήνων στο Δούναβη, για να εξετάσουμε με συντομία την τρίτη περίοδο, αποτελεί η εποχή μεταξύ των δυο παγκοσμίων πολέμων. Στη διεθνή διάσκεψη για το Δούναβη στο Παρίσι, στις 21 Ιουλίου 1921 υπογράφτηκε το "Σύμφωνο για τον καθορισμό του οριστικού καταστατικού του Δουνάβεως".
Εκεί η Ελλάδα ζητούσε τη διατήρηση της πλήρους ελευθερίας στην ποταμοπλοϊα. Η αντίθεση της ελληνικής με τη ρουμανική αντιπροσωπεία είχε ως αποτέλεσμα να αποκλεισθεί η Ελλάδα από την ευρωπαϊκή επιτροπή. Από τότε άρχισε η απαγόρευση κυκλοφορίας σε πλοία χωρίς ρουμανική σημαία στον Προύθο. (Από τα 50 ελληνικά σλέπια που υπήρχαν στον Προύθο το 1916 παρέμειναν μόνο δέκα). Δυσχέρειες παρουσιάστηκαν και στο Δούναβη. Εκεί το 1916 υπήρχαν 332 ελληνικά σλέπια και 21 ρυμουλκά, ενώ το 1920 223 σλέπια και 22 ρυμουλκά. Οι Ελληνες αντέδρασαν με το σκεπτικό ότι, όποιος εργαζόταν εκεί, εκεί ξόδευε και τα χρήματά του και όχι στην Ελλάδα. Τελικά, τη δεκαετία του '30 πολλοί Ελληνες εγκατέλειψαν τη Ρουμανία. Θα αναφέρουμε για παράδειγμα τη συνοικία Καράκιοϊ της Βραϊλας με το 90% περίπου των Ελλήνων, όπου έζησε ο Ελληνορουμάνος Γεράσιμος Βαλσαμής, γνωστός με το ψευδώνυμο Panait Istrate. Εκεί, στη γνωστή αυτή συνοικία με τα καφενεία της, τα κουλουροποιεία της και τα παντοπωλεία της, από το 1923 ως το 1938 σιγά - σιγά, χάθηκε ο ελληνικός χαρακτήρας της.
Το μεγαλύτερο ποσοστό του ελληνικού στοιχείου αποτελούσαν οι Κεφαλλονίτες και οι Ιθακήσιοι. Συχνά αντί του Γκρέκουλε ακουγόταν το Κεφαλονίτουλε (βεβαίως ακουγόταν το φαναριώτουλε και το μαχαιροβγάτουλε!). Αυτό έκανε τον ακαδημαϊκό Σπύρο Μελά να γράψει ότι στο Δούναβη πραγματοποιήθηκε "Το Κεφαλλονίτικο θαύμα". Από τους 195 Ελληνες εφοπλιστές στο Δούναβη το 1900 οι Κεφαλλονίτες ήταν 93 και οι Ιθακήσιοι 21.
Ακολούθησε ο Β παγκόσμιος πόλεμος και η εθνικοποίηση βάσει του νόμου 117/11 Ιουνίου 1948, που έδωσαν το τελικό πλήγμα στην απομάκρυνση των Ελλήνων από το Δούναβη. Τέλος το κεφάλαιο αυτό έκλεισε με την ελληνορουμανική συμφωνία αποζημιώσεων του 1957 και με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 3776 (ΦΕΚ Α, αριθ. φυλ. 206, 12.10.1957).
Φεύγοντες οι Ελληνες απ' το Δούναβη άφησαν μια παράδοση: την παράδοση της ποταμοπλοϊας στο Δούναβη. Οσοι εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά το 1944, ονομαζόταν ή Βλάχοι ή Ρουμάνοι. Οσοι βρέθηκαν στη βόρεια και νότια Αμερική, Αυστραλία και Ν. Ζηλανδία ονομαζόταν Σουλινιώτες, Βραϊλιανοί, Γαλαζιανοί και Κωνσταντσιανοί.

Ετσι, έκλεισε μια σελίδα "με σκαμπανεβάσματα" του ελληνισμού της διασποράς. Το μέλλον θα δείξει αν θα ξαναγραφτούν οι σελίδες του ελληνισμού στη Ρουμανία.

ΠΗΓΗ