Η μεγάλη μοναξιά

Tου Νικου Κωνστανταρα

Η απότομη, μαζική μείωση εισοδήματος θέτει σε πρωτοφανή δοκιμασία την κοινωνία και κάθε άτομο. Ολοι περιμένουμε το αύριο να είναι χειρότερο από το χθες, είτε είμαστε εργοδότες είτε εργαζόμενοι, είτε φοιτητές είτε συνταξιούχοι, είτε υπάλληλοι του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα.
 Επειδή η πίεση δεν έρχεται από κάποιον εξωτερικό παράγοντα αλλά από τη χρεοκοπία του ίδιου του οικονομικού και πολιτικού μοντέλου μας, μπορούμε να ελπίζουμε μόνο στις δικές μας δυνάμεις για να βγούμε από την κρίση. Αναγκαζόμαστε να «ζυγιστούμε», να δούμε ποιοι είμαστε, τι έχουμε να προσφέρουμε, πού μπορούμε να στηριχτούμε και πώς θα πετύχουμε την επιβίωσή μας. Η κρίση τάραξε τη ζωή όλων μας συθέμελα και μας οδηγεί σε νέα αντίληψη του εαυτού μας και της θέσης μας στην κοινωνία. Ζούμε μια κρίση ταυτότητας σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Ο εργαζόμενος ζει με τον φόβο της απόλυσης ή τέτοιας μείωσης εισοδήματος που δεν μπορεί να προγραμματίσει ούτε τα αναγκαία, όπως την πληρωμή του ενοικίου ή της δόσης του στεγαστικού δανείου. Δεν γνωρίζει τίποτα για το αύριο, δεν ξέρει αν θα πάρει σύνταξη και αν αυτή θα αρκεί για να ζήσει αξιοπρεπώς. Οποιος έχει ακίνητο ξέρει ότι δεν μπορεί να το πωλήσει σήμερα στην αξία που είχε πέρυσι, αλλά ο ιδιοκτήτης κρατάει ψηλά την τιμή, παρόλο που φοβάται ότι αύριο αυτή που θα πετύχει θα είναι ακόμη χαμηλότερη. Ολοι παραμένουν παγωμένοι μέσα στην αμηχανία τους, περιμένοντας την πτώση, εγκλωβισμένοι ανάμεσα στη χαμένη οικειότητα του παρελθόντος και τη βαριά σκιά του μέλλοντος. Πληρώνουμε υψηλές δόσεις για πράγματα που έχασαν την αξία τους...

Ο επιχειρηματίας, ο ελεύθερος επαγγελματίας –ο εργοδότης– ζει τη δική του αγωνία, μη γνωρίζοντας αν θα έρθει η ανάκαμψη ή αν πρέπει να εκκαθαρίσει τώρα τις επιχειρήσεις του και να περιορίσει τις απώλειες. Αυτός πρέπει να αναλάβει το ρίσκο, να υπολογίσει πόσο θα κρατήσει το πάγωμα, η ασφυξία στην αγορά, και πώς θα αντεπεξέλθει. Την ίδια ώρα, γνωρίζει ότι η κυβέρνηση και το κράτος συστρατεύονται εναντίον του. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το Δημόσιο χρωστάει πάνω από 10 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις, ζητάει έκτακτες εισφορές για τα επόμενα τρία χρόνια και όμως αρνείται να συμψηφίσει αυτά που παρακρατεί με τους φόρους και ασφαλιστικές εισφορές που οφείλουν οι εταιρείες. Αντί να ρίχνει χρήμα στην αγορά, επειδή οι τράπεζες δεν το κάνουν, η κυβέρνηση στραγγίζει τις εταιρείες ακόμη περισσότερο και το μόνο που φαίνεται να προτείνει ως λύση είναι η διευκόλυνση των απολύσεων. Είναι να μην αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες; Η κοινή δοκιμασία, όμως, δεν τους ενώνει: αντιθέτως, εντείνει την αίσθηση της δικαιολογημένης οργής και απόγνωσης και των δύο πλευρών, και οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη καχυποψία ανάμεσά τους. Η κυβέρνηση –μαζί με το Μνημόνιο που υπέγραψε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ε.Ε.–, όχι μόνο δεν βοηθά την ανάπτυξη, αλλά διχάζει την κοινωνία την ώρα που θα έπρεπε να την ενώνει.

Οι πολίτες βλέπουν τους εκπρόσωπους των θεσμών να ασχολούνται κυρίως με την προσπάθεια να εξασφαλίσουν τα δικά τους συμφέροντα: οι πολιτικοί τσακώνονται μεταξύ τους στις εξεταστικές επιτροπές, όχι για να δημιουργήσουν μια νέα πολιτική σκηνή, αλλά για να κερδίσουν πόντους στον στίβο της μικροπολιτικής και να κρατήσουν το σύστημα όπως έχει· η Εκκλησία κάνει σαν να μην έχει λόγο να εμπλακεί στην ταραχή· οι δικαστικοί, οι δημοσιογράφοι και όλα τα συνδικάτα ασχολούνται πρωτίστως με τα δικά τους κεκτημένα και όχι με το τι συμφέρει την κοινωνία· στις ένοπλες δυνάμεις διπλασιάστηκε ο αριθμός αυτών που ζητούν πρόωρη σύνταξη, για να γλιτώσουν τις συνέπειες των μεταρρυθμίσεων· πολλοί πλούσιοι μεταφέρουν κεφάλαια στο εξωτερικό.

Οσοι έχουν κάτι φοβούνται πως θα το χάσουν, και οι άλλοι στερούνται πλέον και το δικαίωμα στο όνειρο. Παντού κυριαρχεί η ανασφάλεια για το μέλλον και η καχυποψία για τους συμπολίτες μας. Εκτός συνόρων, βλέπουμε ότι είμαστε πιο απομονωμένοι από ποτέ, χωρίς κανένα συγκριτικό πλεονέκτημα πλέον έναντι άλλων χωρών στην περιοχή (όταν κάποτε ήμαστε η μόνη χώρα-μέλος και του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.). Επιπλέον, γίναμε αντικείμενο διεθνούς χλεύης για το οικονομικό αδιέξοδό μας. Δεν έχουμε πού να ακουμπήσουμε παρά ο ένας στον άλλον. Και αντί η μοναξιά αυτή να μας ενώνει, μας αποξενώνει ακόμη περισσότερο. Παραμένουμε θύματα των αδύναμων θεσμών, της έλλειψης προσωπικής πειθαρχίας και της ανομίας, που μας έφεραν έως εδώ.

Έλληνας πολίτης





Share