Οργή και φόβος στην Αθήνα και το Βερολίνο

Στην Ελλάδα, οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται και απεργούν, και μεταξύ αυτών διαμαρτύρονται ακόμη και οι εφοριακοί. Οι συνεχείς μειώσεις στους μισθούς τους, τους κάνουν να αισθάνονται ταπεινωμένοι και προδομένοι. Είναι σαν να τους έχει παγιδεύσει η σαδιστική Γερμανία. Αισθάνονται σαν τον Έκτωρα, που τον έσερνε ο Αχιλλέας με το άρμα του.

Αυτή είναι η πρώτη γραμμή της κρίσης του ευρώ. Μια γενική πικρία. Και όχι μόνο αρνούνται οι πολίτες να πληρώσουν φόρους, αλλά το ίδιο κάνουν και οι εφοριακοί. Οι οποίοι, όχι μόνο απεργούν, αλλά καλούν τους συμπατριώτες τους να αγνοήσουν το νέο τέλος ακινήτων που έχει επιβάλλει η κυβέρνηση!

Έτσι είναι τα πράγματα σε μια χώρα που βρίσκεται λίγο πριν τη χρεοκοπία. Δεν πρόκειται μόνο για μια καταρρέουσα οικονομία, αλλά και για ένα αποτυχημένο φορολογικό σύστημα, και για ένα παραβιασμένο κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ του λαού και της πολιτικής του ηγεσίας.

Η Ελλάδα πλήττεται πολύ περισσότερο από τις υπόλοιπες χώρες PIGs της ΕΕ. Και όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι η ευρωκρίση δεν αφορά αποκλειστικά σε ζητήματα οικονομίας, αλλά μπαίνει σε μια νέα σκληρότερη φάση: Έναν ιστορικό αγώνα δηλαδή, για θέματα εθνικής κυριαρχίας.

Αν όμως η Ελλάδα αισθάνεται πικρία, το ίδιο συμβαίνει και στη Γερμανία. Οι γερμανικοί φόβοι επικεντρώνονται στον νέο μηχανισμό στήριξης EFSF, το 1/5 των αποθεμάτων του οποίου, προέρχεται από το Βερολίνο.

Την περασμένη εβδομάδα, η Angela Merkel κέρδισε την κοινοβουλευτική μάχη για την επέκταση του ταμείου στα €440 δισ, δεσμευόμενη πως δεν πρόκειται να αυξηθεί σε επίπεδο τρισεκατομμυρίων, όπως ζήτησε ο Αμερικανός υπουργός Tim Geitner. Και μπορεί η καγκελάριος να κέρδισε την μάχη, ξέρει όμως πολύ καλά πως οι πολίτες της χώρας της έχουν εξαντλήσει τα όρια της υπομονής τους με τους Έλληνες. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Horst Seehofer, μέλος του κυβερνητικού συνασπισμού, «η απάντηση δεν είναι να κοινωνικοποιήσουμε τα εθνικά χρέη και να τα κάνουμε ευρωπαϊκά, διότι έτσι θα παύαμε να είμαστε μια ένωση σταθερότητας, και θα γινόμαστε μια ένωση χρεών». Η κρίση έχει φέρει στην επιφάνεια μια πρόκληση απέναντι σε δυο από τα βασικά αξιώματα που κυριαρχούν στην μεταπολεμική Γερμανία: Την δέσμευσή της για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, και την εχθρότητά της απέναντι στα χρέη.

Στην Ελλάδα, ακόμη και οι αστυνομικοί οργάνωσαν την δική τους πορεία διαμαρτυρίας, φωνάζοντας συνθήματα εναντίον της τρόικας. Εν τω μεταξύ, ήδη άρχισαν να καταφτάνουν τα ειδικά τέλη επί της ακίνητης περιουσίας, μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Οι περισσότεροι Έλληνες, ειδικά μετά τις μειώσεις των μισθών τους, αδυνατούν να τα πληρώσουν, και πολλοί ζουν ήδη από τις αποταμιεύσεις τους.

Το νέο αυτό τέλος σημαίνει εκατοντάδες ευρώ για κάθε σχεδόν νοικοκυριό, ακόμη και τους άνεργους. Αποτελεί μια πρόσφατη έμπνευση της κυβέρνησης, προκειμένου να κλείσει μια τρύπα €2 δισ. Στην αρχή είπαν πως θα είναι προσωρινό, αλλά όπως λένε οι Έλληνες, ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Έτσι και έγινε τελικά. Το τέλος διπλασιάστηκε, και μάλλον θα είναι και μόνιμο. Όσοι δεν το πληρώσουν, θα τους κοπεί το ρεύμα. Πρόκειται για μια θεραπεία σοκ, αλά ελληνικά…

Στην γιορτή Oktoberfest του Μονάχου, όλα μοιάζουν ρόδινα. Οι δουλειές πάνε καλά. Δέκα χιλιάδες επισκέπτες πληρώνουν από €9 για μια αυθεντική βαυαρική μπύρα. Η μουσική τρυπάει τα αυτιά. Ο κόσμος τραγουδάει, τσουγκρίζοντας τα ποτήρια. Μου φαίνεται απίστευτο το ότι βρίσκομαι στην ίδια οικονομική ζώνη, ή ακόμη και στον ίδιο πλανήτη, με την Ελλάδα, στην οποία βρισκόμουν πριν δυο ημέρες. Η Βαυαρία ζει μια οικονομική άνθηση.

Όπως μου λένε κάποιοι ντόπιοι, «εμείς δεν έχουμε κρίση. Η μόνη κρίση μας είναι ότι πληρώνουμε για τους υπόλοιπους. Που πάνε οι φόροι μας; Στους Έλληνες…».

Έχουν δίκιο. Η Γερμανία δεν περνάει κρίση. Η οικονομία της σημειώνει άνοδο. Στις αρχές του χρόνου είχε ανάπτυξη ρεκόρ: 3.6% Οι εξαγωγές της βελτιώθηκαν εξαιτίας της πτώσης του ευρώ, και η ανεργία πέφτει συνεχώς, σταθεροποιούμενη σήμερα στο 7%.

Αυτή η οικονομική πρόοδος γεννά προσδοκίες πως στο τέλος θα «καθαρίσει» για όλους η Γερμανία.

Στην αρχή, οι αγορές δέχονται στην αντίσταση του Βερολίνου, αλλά στο τέλος, οι Γερμανοί ενδίδουν και υπογράφουν την επιταγή, κυρίως επειδή το ευρώ τους έχει βοηθήσει να αναπτυχθούν οικονομικά.

Ως νόμισμα, το ευρώ υποτίθεται ότι θα διαμοίραζε τον πλούτο σε όλη την Ευρώπη. Αντί για αυτό, κατέληξε σε πολλά εργοστάσια στη Γερμανία, και σε πολλούς δημόσιους υπαλλήλους στην Ελλάδα. Από την αρχή της κρίσης, το κόστος για τον μέσο εργαζόμενο αυξήθηκε κατά 20% για την Ελλάδα, ενώ μειώθηκε για την Γερμανία, κυρίως χάρη στο αδύναμο ευρώ.

Η Γερμανία αγκάλιασε τις σκληρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, τις οποίες απέφυγε η Ελλάδα. Και έτσι, η Γερμανία υπογράφει μεν τις επιταγές, αλλά παράλληλα απαιτεί μια επανάσταση στον τρόπο διακυβέρνησης,  και στην ανταγωνιστικότητα των άσχημα διοικούμενων μεσογειακών χωρών.

Όπως μου λέει ο στενός συνεργάτης της Γερμανίδας καγκελαρίου Peter Altmaier, ως αντάλλαγμα για τις επιταγές που μοιράζει η χώρα του, θα διαδώσει την «κουλτούρα της σταθερότητας» σε ολόκληρη την ήπειρο.

Αυτό όμως δεν ακούγεται δίκαιο σε όλους. Όπως μου ανέφερε ένας Έλληνας συνταξιούχος, «καλά θα κάνουν οι Γερμανοί να επιστρέψουν όλο το χρυσάφι που έκλεψαν από την Ελλάδα, την περίοδο της ναζιστικής κατοχής».

Βέβαια, υπάρχουν και πολλοί Έλληνες που γνωρίζουν πολύ καλά την δημοσιονομική κακοδιαχείριση της Αθήνας. Κάποιος οδηγός λεωφορείου, μου περιέγραψε την πολιτική ελίτ της Ελλάδας ως τους «300 προδότες», και όπως είπε, θα καλωσόριζε την Merkel, αν ήταν να βάλει μια τάξη…

Η Γερμανία όμως δεν δείχνει να επιθυμεί να βάλει τάξη δια της βίας. Μπορεί να είναι ένας πουριτανός και τσιγκούνης εταίρος, αλλά δεν θέλει να είναι και τυραννικός.  Οι Γερμανοί, που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε σχέση με την ιστορία τους στον 20^ο αιώνα, είναι διστακτικοί απέναντι στην ανάληψη ενός αυτοκρατορικού ρόλου. Θυμούνται πολύ καλά τους κινδύνους του χρέους, του πληθωρισμού, και της εκτύπωσης χρήματος. Για αυτό και πολλοί Γερμανοί επιμένουν πως τα πακέτα διάσωσης δεν βοηθούν σε τίποτα, απλά ρίχνουν λάδι στη φωτιά.

Αργά αλλά σταθερά, το μέλλον του ευρώ μοιάζει να εξαρτάται από τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Στη Βρετανία, όλοι παρακολουθούν το δράμα από κοντά. Θα ξεσηκωθεί η Ελλάδα εναντίον της λιτότητας που της επέβαλλαν το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες;

Θα αποφασίσει τελικά το Βερολίνο, πως η κατάρρευση του ευρώ συμφέρει περισσότερο από την κοινωνικοποίηση του μεσογειακού χρέους;

Η Ελλάδα και η Γερμανία μετεξελίχτηκαν στους δυο πόλους της ευρωζώνης, τον ταμία και τον επαίτη, κλειδωμένοι μεταξύ τους  σε μια αβέβαιη αγκαλιά.

The Spectator

ΠΗΓΗ