Άντριου Άθενς - Αν αλλάξουμε νοοτροπία, η Ελλάδα θα επιβιώσει

«Industrialist & Philanthropist» είναι οι δύο λέξεις που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί ως τίτλο τιμής για εκείνους που έχουν διοχετεύσει ένα μεγάλο μέρος των εσόδων τους για πράξεις ευποιίας. Όμως, θα ήταν αδικία να αποδώσει κανείς στον Άντριου Άθεν μόνο αυτούς τους δύο χαρακτηρισμούς. Ο ομογενής, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στον απανταχού Ελληνισμό, έχει μυθιστορηματικό βίο.

Στα 12 του χρόνια πουλούσε φρούτα και λαχανικά με ένα καρότσι στους δρόμους του Σικάγου, στα 21 του κατατάχθηκε στον στρατό των ΗΠΑ και πολέμησε στο Ελ Αλαμέιν, ενώ πήρε μέρος και στην Απόβαση της Νορμανδίας. Στα 30 του μπήκε στον επιχειρηματικό στίβο και κατάφερε να γίνει ένας από τους πιο ισχυρούς «παίκτες» στη χαλυβουργία των Μεσοδυτικών Πολιτειών.

Πάλεψε για όλα τα εθνικά μας ζητήματα στην Ουάσιγκτον, ίδρυσε το Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού, την οργάνωση «Leadership 100» που ενισχύει τη φιλανθρωπική δράση της Αρχιεπισκοπής στην Αμερική, αλλά και την Hellenicare, που φροντίζει τους ομογενείς της Αλβανίας και της τέως Σοβιετικής Ένωσης. Στα 89 του χρόνια παραμένει θαλερός, ακαταπόνητος μαχητής και αισιόδοξος για την Ελλάδα, με ψυχή και λεβεντιά που δεν συναντάς πια. Βρεθήκαμε για φαγητό στον τελευταίο όροφο αθηναϊκού ξενοδοχείου. Περιποιητικός και στοργικός, μας σέρβιρε κρασί και φαγητό σαν να μας υποδεχόταν σπίτι του.


Τίποτα δεν είναι δεδομένο

Ο πατέρας του, Αριστείδης Αθανασούλιας από τον Κακόβατο της Πελοποννήσου, πήγε στην Αμερική το 1904. Δαιμόνιος, μπήκε αμέσως στην αμερικανική νοοτροπία, αλλά δεν δίστασε να επιστρέψει στην Ελλάδα για να πολεμήσει κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, όπως πολλοί άλλοι ομογενείς.

Τραυματίστηκε και γύρισε πίσω στο Σικάγο, όπου έκανε οικογένεια και παιδιά. «Ο πατέρας μου είχε μια επιχείρηση με συνεργεία διακόσμησης και αναλάμβανε μεγάλες δουλειές, όπως το Σικάγο Θίατερ. Μετά, όμως, το Κραχ του ’29, οι πελάτες του δεν είχαν λεφτά να τον πληρώσουν. Πήρε ένα καρότσι και πουλούσε φρούτα και λαχανικά στον δρόμο.

Εγώ ήμουν παιδί και πήγαινα μαζί του. Αυτό με ατσάλωσε και με έκανε να μην παίρνω τίποτα ως δεδομένο. Η στάση αυτή με βοήθησε να σταδιοδρομήσω στις επιχειρήσεις, δίνοντάς μου προνοητικότητα και σθένος τις κρίσιμες στιγμές», θυμάται ο Αντριου Αθενς.

«Γαλουχήθηκα με τις αξίες αυτής της Αμερικής, αλλά διατήρησα την ελληνική συνείδηση. Ο πατέρας μου, ενώ ήταν μετανάστης, γύρισε πίσω και πολέμησε στο μέτωπο. Κάθε φορά που τον ρωτούσα γιατί το έκανε ενώ θα μπορούσε να παραμείνει στο Σικάγο, βροντοφώναζε: «Δεν μπορούσα να αφήσω έτσι τη χώρα μου σε μια δύσκολη στιγμή». Μου δίδαξε τον πατριωτισμό.

Μετά το Περλ Χάρμπορ, πήγα αμέσως και κατατάχθηκα στον αμερικανικό στρατό. Ενιωσα ότι με αυτόν τον τρόπο θα βοηθούσα και τις δύο πατρίδες μου. Όλοι οι Ελληνοαμερικανοί είχαμε συγκλονιστεί από το ηθικό των Ελλήνων ηρώων που πολέμησαν για 240 μέρες εναντίον Ιταλών, Βούλγαρων και Γερμανών. Γινόταν να μην είσαι υπερήφανος για μια τέτοια καταγωγή;».


Έγνοια για την Ελλάδα

Απ’ όλες τις σημαντικές εμπειρίες της ζωής του, ο Αντριου Αθενς ξεχωρίζει την περίοδο που διακρίθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο:

«Στην αρχή κάναμε ένα ταξίδι 32 ημερών με ένα αμερικανικό πολεμικό πλοίο, περνώντας από τη Βραζιλία στη Νότιο Αφρική και από εκεί στη Διώρυγα του Σουέζ. Πολέμησα στο Ελ Αλαμέιν και στις ακτές της Νορμανδίας. Είδα πράγματα που δεν θα τα ξεχάσω ποτέ. Όταν έχεις περάσει από τη μάχη, η ανθρώπινη ζωή παίρνει άλλη διάσταση. Εκτιμάς την κάθε σου μέρα, θέλεις να νιώθεις χρήσιμος στην κοινωνία. Σε όποιο πόστο κι αν ήμουν, πάντα είχα έγνοια για την Ελλάδα, όσο με έπαιρναν οι δυνάμεις μου.

Θυμάμαι, ο πόλεμος είχε τελειώσει και είχα παραμείνει με τα αμερικανικά στρατεύματα στην Ευρώπη διότι η γυναίκα μου ήταν Βελγίδα και δεν βιαζόμουν να γυρίσω πίσω. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έδωσε εντολή να χαρίσουμε 400 οχήματα του στρατού. Κατάφερα να τα βάλουμε σε ένα καράβι και τα στείλαμε στην Αθήνα».

Η ενηλικίωση του Αντριου Αθενς συνέπεσε με την περίοδο που οι Έλληνες της Αμερικής προσπάθησαν, μέσα από οργανώσεις όπως η AHEPA, να αφομοιωθούν στην κοινωνία. «Ήμουν μέλος μιας γενιάς Ελληνοαμερικανών που συνειδητοποίησε πολύ γρήγορα πως ο μόνος τρόπος να βοηθήσεις την Ελλάδα ήταν να σκέφτεσαι, να δρας ως Αμερικανός και όχι ως γιος μετανάστη που αισθάνεται μειονεκτικά.

Κάθε φορά που το ελληνικό λόμπι επιτύγχανε κάτι στην Ουάσιγκτον ήταν διότι παίξαμε το παιχνίδι με αυτούς τους όρους, των δυναμικών επιτυχημένων μελών της αμερικανικής κοινωνίας που έχουν πειθώ και δύναμη, όχι εκείνων που πηγαίνουν με φόβο και συμπλέγματα. Μια φορά είχα μια συζήτηση με ένα γερουσιαστή για ένα θέμα ελληνικού ενδιαφέροντος. Κάθε τόσο μου έλεγε με ύφος: “Είσαι Έλληνας, γι’ αυτό τα λες αυτά”.

Κι εγώ του απάντησα ότι ήμουν διακεκριμένος αξιωματικός του αμερικανικού στρατού για τρία χρόνια στο μέτωπο, ενώ εκείνος δεν πολέμησε. Έτσι του έκλεισα το στόμα και τελείωσε η ιστορία», λέει στην «Κ».


Ο Ιάκωβος ήταν πατριώτης αλλά έκανε και λάθη

Τον ρωτάμε για τη δράση τού ελληνικού λόμπι στις ΗΠΑ. Κάποιοι πιστεύουν ότι θα οφείλαμε να είμαστε πιο δραστήριοι και οργανωμένοι. Ο κ. Αθενς δεν μασά τα λόγια του: «Ακούγονται πολλά για το ελληνικό λόμπι στην Ουάσιγκτον από ανθρώπους που ξέρουν μόνο να επικρίνουν και δεν μπορούν να γνωρίζουν πώς ακριβώς έχουν τα πράγματα.

Έχουμε κάνει πολλούς αγώνες για τα εθνικά μας συμφέροντα, την Κύπρο, την ελληνικότητα της Μακεδονίας. Πάσχουμε σε ένα πράγμα: τη χρηματοδότηση, όχι μόνο από την ελληνοαμερικανική κοινότητα αλλά και από την Ελλάδα. Το τουρκικό κράτος λ.χ. δίνει εκατομμύρια δολάρια για να προωθήσει τις πολιτικές του. Αν αυτό βελτιωθεί τότε θα έχουμε πολύ μεγαλύτερες ελπίδες να πετύχουμε πράγματα.

Για να είσαι αποτελεσματικός σε διπλωματικό και διεθνές πολιτικό επίπεδο, πρέπει να έχεις ισχυρούς οικονομικούς πόρους από πίσω σου. Σας μιλάει κάποιος που έχει δώσει το 50% των καθαρών κερδών της επιχείρησής του για θέματα που σχετίζονται με τον ελληνισμό σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι οικονομικοί μου σύμβουλοι μου λένε ότι είμαι τρελός να παραχωρώ αυτά τα χρήματα υπέρ τέτοιων σκοπών, αλλά δεν καταλαβαίνω τίποτα. Είμαι αποφασισμένος να το κάνω μέχρι το τέλος της ζωής μου».


Ο Αντριου Αθενς συμπορεύτηκε με μια άλλη μεγάλη προσωπικότητα, τον Αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο:

«Μου λείπει πολύ. Ήταν ηγέτης με όλη την έννοια του όρου. Με τον χαρακτήρα του, την αποφασιστικότητά του, τη διορατικότητα κατάφερε να γίνει ισότιμος συνομιλητής όλων των Αμερικανών προέδρων. Του τηλεφωνούσαν και τον συμβουλεύονταν. Δεν δίστασε να μπει στο γραφείο του πανίσχυρου Μπέικερ και να τον ρωτήσει γιατί αντιπαθεί τους Έλληνες. Αυτό το θάρρος σπανίζει σήμερα. Ποιος άλλος θα τολμούσε να περπατήσει δίπλα στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, σε μια περίοδο τόσο έντονων φυλετικών τριβών;».

Πολλοί κατηγόρησαν τον Ιάκωβο για τη στάση που κράτησε κατά τη διάρκεια της Επταετίας, καθώς θα όφειλε να είχε ταχθεί εναντίον της Χούντας. Ο Αθενς τον υπερασπίζεται: «Ο Ιάκωβος ήταν πατριώτης και τότε πίστευε ότι η στάση του θα είχε μεγαλύτερο όφελος στην Αμερική για την Ελλάδα. Έκανε λάθη, αλλά έβαλε την ορθοδοξία στον πολιτικό χάρτη της Αμερικής».


Τον ρωτάω πώς βλέπει τον πρόεδρο Ομπάμα.

«Στην αρχή ήμουν πολύ πιο αισιόδοξος με τον Ομπάμα. Ο χρόνος θα δείξει αν είναι πραγματικά μεγάλος ηγέτης. Τον ψήφισα και τον υποστήριξα οικονομικά, διότι περίμενα μεγάλες αλλαγές. Όμως απογοητεύτηκα όταν είδα πόσα λεφτά έδωσε στις μεγάλες τράπεζες. Εγώ πίστευα ότι έπρεπε να κάνει μια πολιτική όπως ο Ρούζβελτ, διασφαλίζοντας τις μικρότερες επιχειρήσεις και τους μη προνομιούχους».


Όποιος βγάζει χρήματα, οφείλει να επιστρέψει μέρος τους στην κοινωνία

Έχοντας προσφέρει πολλά ο κ. Άθενς, ξέρει ότι ενώ το ελληνικό κράτος στρέφεται για βοήθεια στους ομογενείς, δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας: «Πολλές φορές έχουμε ξεκινήσει από κοινού ανθρωπιστικές δράσεις με την ελληνική πολιτεία.

Μετά από λίγο σταματούν να ενδιαφέρονται ή να δίνουν χρήματα και τρέχουμε εμείς να αναπληρώσουμε αυτά που έχουμε υποσχεθεί. Οι Έλληνες εκτός Ελλάδας δεν νοιάζονται ποιο κόμμα είναι στην εξουσία, δεν περιμένουν ανταλλάγματα, δεν έχουν επιχειρηματικά συμφέροντα. Σκέφτονται πρώτα τον κόσμο, την κοινωνία.

Δυστυχώς σε πολλές πρωτοβουλίες των Ελληνοαμερικανών συναντάμε εμπόδια, γραφειοκρατία, λόγια που δεν γίνονται ποτέ έργα. Πήγαμε με τον Κώστα Καραμανλή στη Μαριούπολη, την Ουκρανία και στο Τμπιλίσι στη Γεωργία και σε άλλα μέρη όπου ζει πολύς ελληνισμός. Οι άνθρωποι δεν είχαν νοσοκομείο. Υποσχέθηκα ότι θα το φτιάξουμε και τους το ανακοίνωσε ο Καραμανλής. Κάναμε τη μελέτη και του την στείλαμε. Δεν πήραμε ποτέ απάντηση. Πριν γίνει πρωθυπουργός τον έβλεπα όποτε ερχόμουν. Μετά έκλεισε η πόρτα του».

Ο κ. Άθενς έχει γνωρίσει από κοντά όλους τους Έλληνες πολιτικούς ηγέτες. «Τον Ανδρέα Παπανδρέου τον γνώριζα καλά. Ήταν λαμπρό μυαλό. Χρησιμοποίησε αντιαμερικανική ρητορική, αλλά νομίζω ότι το έκανε για να παίξει επιτυχώς τον ρόλο του πολιτικού στην Ελλάδα σε μια περίοδο όπου ο αριστερός λόγος είχε μεγαλύτερη απήχηση. Με τον Μητσοτάκη είμαστε φίλοι. Όταν συναντιόμαστε παραβγαίνουμε για το ποιος κρατιέται καλύτερα μιας και είμαστε κοντά στην ηλικία.

Ο Γιώργος Παπανδρέου έχει αποσπάσει πολύ θετικά σχόλια όπου και αν πηγαίνει στο εξωτερικό. Παλεύει να τα βγάλει πέρα με την κρίση. Εγώ έχω εμπιστοσύνη στους Έλληνες γιατί ξέρουν να επιβιώνουν. Έχουμε ζήλο, λύσσα, πείσμα. Οι μετανάστες πήγαν ξυπόλυτοι στην Αμερική και μέσα σε δύο γενιές είχαν αλλάξει κοινωνική θέση, ανεβάζοντας το κοινωνικό και οικονομικό τους επίπεδο» λέει με έμφαση.

«Η Ελλάδα θα μπορούσε να βγει από την κρίση αν επενδύσει στην καινοτομία, αν ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και αν καταφέρει να φτιάξει ένα αποδοτικό σύστημα φορολόγησης όπου οι πλούσιοι καταβάλλουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Εγώ δεν πληρώνω τους φόρους βαρυγκομώντας, αλλά με τη συναίσθηση ότι όποιος βγάζει χρήματα οφείλει να επιστρέψει ένα μέρος τους στην κοινωνία.

Οσο για το θέμα της διαφθοράς, όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν πρόκειται για αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Όλες οι χώρες υποφέρουν από αυτήν, αλλά διαθέτουν πολύ καλύτερους μηχανισμούς ελέγχου και αποτροπής. Στην Αμερική έχουν συλληφθεί και φυλακιστεί για σχετικά αδικήματα οικονομικοί παράγοντες, κρατικοί αξιωματούχοι και πολιτικοί».

Ο Άντριου Άθενς είναι αισιόδοξος ότι ο ελληνισμός της Αμερικής θα κρατήσει τις αξίες του παρά το γεγονός ότι λίγοι πια είναι ελληνόφωνοι:

«Ξέρω Ελληνοαμερικανούς τέταρτης γενιάς που δεν μιλούν λέξη ελληνικά και όμως έχουν ελληνική συνείδηση και ταυτότητα. Ο γιος μου δεν ξέρει τη γλώσσα. Κάθε τόσο του τηλεφωνώ και του λέω να στείλει λεφτά στην Ελλάδα. Ποτέ δεν με ρωτάει γιατί, με ρωτάει πότε. Αυτό το παιδί δεν είναι Έλληνας;».

«Αισθάνομαι ευτυχής που για 65 ολόκληρα χρόνια έχω μια εκπληκτική γυναίκα που με υπεραγαπά, χωρίς ποτέ να γκρινιάζει. Αν και δεν είναι Ελληνίδα, δεν παραπονέθηκε ποτέ για το γεγονός ότι έχω αφιερώσει τόσο χρόνο και έχω δώσει τόσα χρήματα για την πατρίδα μου, ενώ θα μπορούσα να τα κρατήσω για τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου. Αγαπά την Ελλάδα πιο πολύ και από μένα, έγινε ορθόδοξη.

Θυμάμαι πώς την γνώρισα. Ήμουν αξιωματικός στις Βρυξέλλες και έπρεπε να βρω δύο ορθόδοξους συστρατιώτες μου, έναν Ελληνοαμερικανό και έναν Σύριο που είχαν χαθεί. Η πόλη είχε συσκότιση και περιπλανιόμουν μέσα στο σκοτάδι. Κάποια στιγμή χτύπησα την πόρτα σε ένα άγνωστο σπίτι όπου μας φιλοξένησαν κάποιοι Βέλγοι. Ήταν η οικογένεια της γυναίκας μου. Εκεί την είδα και την ερωτεύτηκα».

Στο τέλος της κουβέντας, κάνει μια ευχή για την Ελλάδα. «Η ελπίδα μου για την Ελλάδα είναι ότι επιτέλους ορισμένοι νέοι, δημιουργικοί, φιλότιμοι, άφθαρτοι άνθρωποι, μακριά από τις πελατειακές σχέσεις και τη διαφθορά θα πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους και θα ανατρέψουν το παλαιό κατεστημένο. Θα καταφέρουμε να επιβιώσουμε και να προοδεύσουμε, μόνο αν αλλάξουμε».

Oι σταθμοί του

1921

Γεννιέται στο Σικάγο από Έλληνες γονείς.

1942

Τελειώνει το Κολλέγιο και κατατάσσεται στον αμερικανικό στρατό. Παίρνει μέρος σε σημαντικές μάχες στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αφρική, περνά αρκετό καιρό στο Βέλγιο μαζί με τα αμερικανικά στρατεύματα, όπου γνωρίζει τη γυναίκα του.

1950

Ιδρύει τη Χαλυβουργία Metron Steel Corporation στο Σικάγο, στην οποία παραμένει πρόεδρος για τα επόμενα 40 έτη.

1974

Μετά την εισβολή στην Κύπρο ιδρύει το United Hellenic American Congress.

1991

Συνιδρυτής του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.

1995

Ιδρύει το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, στο οποίο προεδρεύει για πολλά χρόνια.

1997

Ιδρύει τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Hellenicare με ανθρωπιστική δράση υπέρ της Ομογένειας στα Βαλκάνια και σε τέως Σοβιετικές Δημοκρατίες.


ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
POB




Share