Οι δύο εκδοχές για την κήρυξη χρεοκοπίας στην Ελλάδα

Της Barbara Rockefeller

(Rockefeller Treasury Services, Inc.)

Από όλους τους κρίσιμης σημασίας παράγοντες που θα επηρεάσουν τις εξελίξεις αυτή την εβδομάδα, ίσως ένας από τους σπουδαιότερους να είναι αυτό το κάτι σημαντικό που θα προκύψει από την αυριανή συνέντευξη Τύπου του Draghi. Αλλά αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, το γεγονός που αναμφισβήτητα θα βρεθεί στο επίκεντρο των γεγονότων είναι η ανταλλαγή χρέους (debt swap) της Ελλάδας.
Το συγκεκριμένο θέμα αναμένεται να αποδυναμώσει την δημοσιότητα που θα δοθεί στο θέμα της καταβολής μισθών στις ΗΠΑ, αφού αυτό το δεύτερο θα συζητηθεί την ερχόμενη Παρασκευή. Ακόμα και οι εκτιμήσεις της ADP Μacro για τον ιδιωτικό τομέα αναμένεται να επισκιαστούν κάπως.

Υπάρχουν δύο εκδοχές γα την κήρυξη χρεοκοπίας στην Ελλάδα. Η πρώτη αφορά στην περίπτωση που θα τηρήσει την υπόσχεσή της να επιλέξει την πλήρη χρεοκοπία, εάν έστω και μερικοί ομολογιούχοι δεν ψηφίσουν υπέρ της ανταλλαγής χρέους. Η δεύτερη θα είναι πιθανή εάν λιγότερο από το 90% των ομολογιούχων συμφωνήσει και ένας οίκος αξιολόγησης την κηρύξει χρεοκοπημένη. Με άλλα λόγια, η αποτυχία να πεισθεί το 90% ή 95% των ομολογιούχων να συμφωνήσει με την ανταλλαγή, θα γίνει αιτία να υπάρξουν συμφωνίες ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης (CDS). Επομένως, η χρεοκοπία θα είναι γεγονός αν δεν συμφωνήσουν οι ομολογιούχοι, ή αν ενεργοποιηθούν τα CDS. Πράγμα που σημαίνει ότι αποκλείεται να μην ακούσουμε την λέξη "χρεοκοπία" και αποκλείεται να μην συζητηθεί από όλους την Παρασκευή.

Τα CDS θεωρήθηκαν ως μερικώς υπεύθυνα για την κατάρρευση της Lehman Brothers, αλλά στην ουσία, είναι ασφαλιστήρια συμβόλαια. Οι ασφαλιστικές εταιρείες μια ζωή καταφέρνουν να ξεγλιστρούν από τις πληρωμές σε δικαιούχους ασφαλισμένους, αλλά αυτή τη φορά οι όροι είναι ξεκάθαροι: η αδυναμία πληρωμής ισοδυναμεί με χρεοκοπία, και ο εκδότης του ασφαλιστηρίου συμβολαίου οφείλει να πληρώσει.

Η αρχή αυτή είναι σημαντική. Είναι παράλογο να χρησιμοποιούνται οι λέξεις με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που υποδηλώνει η κανονική σημασία τους, λόγω ειδικών περιστάσεων. Η Ελλάδα δεν είναι το εύθραστο αυγό από την ιστορία του καθρέφτη του Lewis Carroll, που τελικά έπεσε και έσπασε. "Όταν χρησιμοποιώ μια λέξη, σημαίνει ακριβώς αυτό που εγώ επιλέγω να σημαίνει", έλεγε το αυγό. Όπως και η ΟΝΕ είναι αδύνατον να ξεφύγει τον χαρακτηρισμό της "χρεοκοπίας κυρίαρχου κράτους", απλά επειδή προσποιείται ότι είναι άλλο πράγμα εκείνη και άλλο η χώρα-μέλος της που βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Εάν η ευρωζώνη-ΟΝΕ είναι κυρίαρχο κράτος που κόβει δικό της νόμισμα, θα πρέπει να είναι κυρίαρχο κράτος και από κάθε άλλη άποψη. Αλλά η ΟΝΕ προτιμά να επαναλαμβάνει οικονομικές πρακτικές και χρήση σημειολογίας πολλών αιώνων, και έχει καταφύγει στη "Διεθνή Ένωση Εμπόρων CDS" προκειμένου να το επιτύχει αυτό.

Πολλά μεγάλα ονόματα από τον χώρο της οικονομικής ανάλυσης εκτιμούν εδώ και καιρό ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Όντως, αυτή την εβδομάδα η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Έχουν εξαντληθεί τα χρονικά περιθώρια. Το να αποκαλεί κανείς τη χρεοκοπία κάπως αλλιώς δεν αλλάζει τη σκληρή πραγματικότητα, αφού η Ελλάδα είναι βέβαιο ότι θα χρεοκοπήσει. Εδώ και καιρό εκφράζαμε την άποψη ότι, αφού γίνει τελικά το κακό, η ευρωζώνη θα κάνει πάρτι από τη χαρά της και την ανακούφιση. Αλλά και αν, ως δια μαγείας, η Ελλάδα αποφύγει την χρεοκοπία με οποιονδήποτε τρόπο, η ευρωζώνη πάλι θα κάνει πάρτι από τη χαρά της και την ανακούφιση. Έτσι λέγαμε. Τώρα όμως δεν είμαστε και τόσο σίγουροι. Γιατί υπάρχει μεγάλη οργή που υποβόσκει κάτω από την φαινομενικά ήρεμη επιφάνεια των πραγμάτων. Το νέο μνημόνιο που υπέγραψε η Ελλάδα δεν είναι στο ελάχιστο πιο εφαρμόσιμο από το παλιότερο. Και σαν να μην έφτανε η λάθος δόμηση της ΟΝΕ από το ξεκίνημά της, τώρα γίνεται και κακοδιαχείριση αυτής της κρίσης. Η ΟΝΕ κανονικά όφειλε να είναι σε θέση να φορολογεί τα μέλη της, ανεξάρτητα από τα εθνικά σύνορα μεταξύ τους, αλλά παράλληλα να μπορεί επίσης να καταβάλλει πληρωμές, ανεξάρτητα από τα εθνικά σύνορα. Έτσι λειτουργούν οι ενώσεις κρατών σήμερα και έτσι λειτουργούσαν ανέκαθεν. Η παράλειψη αυτής της σημαντικής προϋπόθεσης ήταν μοιραίο σφάλμα.

Επειδή οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι κυριολεκτικά αδύνατο να επιτευχθούν, η ΟΝΕ είναι σήμερα αντιμέτωπη, εκτός από την κρίση της Ελλάδας, με μια σειρά από πιθανές ισομεγέθεις κρίσεις, με πρώτη την περίπτωση της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, αλλά και την ενδεχόμενη επέκταση της κρίσης στην Ιταλία. Ο "χρυσός κανόνας" του ελέγχου του πληθωρισμού και της δημοσιονομικής ευθύτητας που έγινε αιτία να βόσκει το ευρώ σε λιβάδια αμέριμνα και ζηλευτά από όλους αποδείχθηκε απατηλός. Ακόμα και οι Κινέζοι έχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν, οι Κινέζοι που έχουν ένα ισχυρό κίνητρο για να θέλουν να πιστεύουν στην ΟΝΕ και το ευρώ, όχι μόνο για να δείξουν ότι στηρίζουν μια αντισυμβατική μεθοδολογία, αλλά και για να δώσουν μια γροθιά στο μάτι των ΗΠΑ.

Αυτός είναι ο μεγάλος απώτατος στόχος και παρ' όλο που δεν είναι πάντα καλό να στοιχηματίζει κανείς σε μεγάλους απώτατους στόχους, ίσως έχουμε σήμερα να κάνουμε με τη μοναδική περίπτωση κατά την οποία η συνηθισμένη κρίση υστερίας και ο πανικός των αγορών θα είναι αντιδράσεις τόσο δικαιολογημένες όσο και εμπορεύσιμες.

Ωστόσο, δεν θα έρθει η συντέλεια του κόσμου αν σημειωθεί κάποια αύξηση στην "έκκριση τεστοστερόνης" στην Αθήνα. Η ADP σε έκθεσή της αναφέρει ότι στις ΗΠΑ προβλέπεται αύξηση στις καταβολές μισθών του ιδιωτικού τομέα (216.000 το Φεβρουάριο), εκτίμηση που δεν διαφέρει από αυτή της Market News (210.000) και της Bloomberg (215.000). Φυσικά, αναμένεται ότι οι απώλειες θέσεων εργασίας στον δημόσιο τομέα θα συμβάλουν, σε κάποιο βαθμό, στη μείωση αυτού του αριθμού. Ωστόσο, μια άνοδος στη μισθοδοσία του ιδιωτικού τομέα στις ΗΠΑ ίσως να έχει ως αποτέλεσμα να επιστρέψει και η διάθεση για ρίσκο στις αγορές, και αυτό θα είναι προς όφελος του ευρώ, όσο περίεργο και αν φαίνεται. Εκτιμούμε ότι η είδηση για την χρεοκοπία θα επισκιάσει όλες τις άλλες, αλλά κανείς δεν μπορεί να είναι ακόμη βέβαιος για αυτό. Μείνετε συντονισμένοι.

ΠΗΓΗ